Uzupełnianie szczepień BCG – przeciwko gruźlicy
Szczepienia przeciw gruźlicy przeprowadzane są przede wszystkim w oddziałach noworodkowych, ponieważ zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych szczepienie to powinno być wykonane po urodzeniu, przed wypisaniem dziecka ze szpitala. Co w sytuacji, jeśli dziecko nie zostało zaszczepione?
Czym jest gruźlica?
Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie – prątki gruźlicy z grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek, szczególnie jeżeli nie jest leczony. Bardzo rzadko prątkiem gruźlicy można się zakazić od zwierząt chorych na gruźlicę (zwłaszcza chorych krów, które wydalają prątki z mlekiem). Spożycie niepasteryzowanego mleka lub jego przetworów może również doprowadzić do zakażenia. Jednak od wielu lat w Polsce ryzyko to jest znikome, bo tylko sporadycznie rejestruje się zachorowania bydła na gruźlicę.
Dlaczego gruźlica jest tak niebezpieczna?
Przed wprowadzeniem leków przeciwprątkowych gruźlica, a zwłaszcza jej ostre postacie, jak np. gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu czy serowate zapalenie płuc, w większości przypadków prowadziły do zgonu.
Przez stulecia gruźlica była główną przyczyną zgonów dzieci, młodocianych i młodych dorosłych. W większości przypadków śmierć następowała po wielu latach kolejnych remisji i zaostrzeń choroby. W nielicznych przypadkach zgony następowały w ciągu kilku tygodni lub miesięcy od początku choroby (tzw. „galopujących suchot”).
Postępująca gruźlica płuc, która zostanie późno rozpoznana, powoduje zniszczenie miąższu płuc, prowadząc do niewydolności oddechowej (łatwego męczenia się i duszności), następnie do niewydolności oddechowo-krążeniowej i w końcu do zgonu.
Natomiast gruźlica pozapłucna prowadzi do zaburzenia pracy czynności zajętych narządów np. układu kostno-stawowego, moczowego. W przypadkach gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu może dojść do głuchoty, ślepoty, porażeń lub niedorozwoju umysłowego.
Czy gruźlica nadal jest niebezpieczna w Polsce?
Polska należy do krajów o średniej zapadalności na gruźlicę. Chorują głównie dorośli. Szczepienie przeciw gruźlicy jest najbardziej efektywne bezpośrednio po urodzeniu, czyli jeszcze przed potencjalną możliwą ekspozycją na zakażenie prątkiem gruźlicy. Takie postępowanie zapobiega rozwojowi ciężkich postaci gruźlicy u najmłodszych dzieci. Dodatkowo, wobec naszego położenia geograficznego należy brać pod uwagę wysoką zachorowalność na gruźlicę za naszą wschodnią granicą (Białoruś, Ukraina, Rosja) oraz przyjeżdżających do Polski nieszczepionych chorych imigrantów z krajów rozwijających się, którzy mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania gruźlicy.
Szczepienie przeciwko gruźlicy jest najlepszą formą ochrony przed powikłaniami tej choroby.
Zgodnie z wynikami badań, jedna dawka szczepionki BCG chroni dziecko przed najcięższymi postaciami gruźlicy (gruźlica rozsiana i gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) i znacznie zmniejsza ryzyko jakiegokolwiek zachorowania na tę chorobę. Wyniki badań przeprowadzone metodą metaanalizy wskazują, że szczepienie BCG zmniejsza ryzyko czynnej gruźlicy o około 50%, choć możliwe są istotne różnice w skuteczności w różnych grupach wiekowych – u noworodków i niemowląt chroni przed gruźlicą w około 80% przypadków, natomiast szczepienie starszych dzieci i dorosłych jest znacznie mniej skuteczne. Ochrona prawdopodobnie utrzymuje się co najmniej przez 15—20 lat, a podawanie dodatkowych dawek nie zwiększa już skuteczności szczepienia. Największą korzyścią ze szczepienia BCG jest znaczna redukcja ryzyka najcięższych postaci: gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i prosówki u dzieci (75-86% skuteczności). W efekcie szczepionka BCG pozwoliła zmniejszyć śmiertelność z powodu gruźlicy z 25% u nieszczepionych noworodków do ok. 1% wśród zaszczepionych noworodków.
Wyniki badań prowadzone w Azji wskazują, że szczepienie BCG zapobiega również trądowi – chorobie skóry i nerwów obwodowych wywoływanej przez prątki Mycobacterium leprae (w 2016 na świecie odnotowano 200 000 przypadków trądu). Szczepionka BCG chroni również przed innymi zakażeniami mykobakteriami, jak np. owrzodzeniem Buruli.
Jak uzupełnić szczepienie przeciwko gruźlicy?
Szczepienie wychwytujące dzieci, które nie zostały zaszczepione po urodzeniu w szpitalu, należy wykonać w możliwie najwcześniejszym terminie. Szczepienie to należy uzupełnić w ramach szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) do ukończenia 15 roku życia. Szczepienia wychwytujące, podobnie jak inne szczepienia obowiązkowe są wykonywane dla naszych pacjentów BEZPŁATNIE. W przypadku pacjentów nieposiadających aktywnej deklaracji w naszej poradni płatna jest jedynie kwalifikacja lekarska do szczepienia oraz zabieg pielęgniarski. Kwalifikacja odbywa się wyłącznie przez lekarzy pediatrów w naszej Poradni.
Umów się na szczepienie w bezpiecznych warunkach
tel: 507-855-028
Pielęgniarka przeprowadzi wywiad oraz wstępnie zakwalifikuje Cię do szczepienia.
